Πρόκειται για τον πιο επικίνδυνο τύπο καρκίνου του δέρματος. Προέρχεται από τα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα που παράγουν τη μελανίνη. Το μελάνωμα αφορά άτομα όλων των ηλικιών, σε αντίθεση με άλλους τύπους καρκίνου του δέρματος (για παράδειγμα βασικοκυτταρικό ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα), οι οποίοι συναντώνται συχνότερα σε άτομα μεγαλύτερων ηλικιών και συνδέονται άμεσα με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
Το κακόηθες μελάνωμα κάνει μετάσταση σε λεμφαδένες και εσωτερικά όργανα, για αυτό το λόγο η άμεση θεραπευτική αντιμετώπισή του είναι μείζονος σημασίας. Σε πρώιμα στάδια μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς με χειρουργική αφαίρεση και να επιτευχθεί ίαση.

– Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Ο κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος είναι υψηλότερος σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα που είναι επιρρεπή σε εγκαύματα και έχουν φακίδες, όπως και σε άτομα με πολλαπλούς κοινούς ή δυσπλαστικούς μελαγχρωματικούς σπίλους (ελιές). Ιστορικό σοβαρών, επώδυνων ηλιακών εγκαυμάτων, ειδικά στην παιδική ηλικία και την εφηβεία, αλλά και ένα ιστορικό μελανώματος σε άλλο μέλος της οικογένειας (συγγενείς πρώτου βαθμού) συμβάλλει επίσης σε υψηλότερο κίνδυνο μελανώματος. Η συχνή έκθεση στον ήλιο έχει συσχετιστεί με τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος. Το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι, ωστόσο, εξαιρετικά σπάνιο στην παιδική ηλικία.

– Πως παρουσιάζεται το μελάνωμα;
Η κλινική εικόνα του μελανώματος ποικίλει. Συχνά εμφανίζεται σα μία κηλίδα ή πλάκα, με σημεία πιο έντονης μελάγχρωσης ή ποικιλοχρωμία (μαύρο-καφέ-γκρι-ερυθρό χρώμα), έχει ασαφή όρια και παρουσιάζει ασυμμετρία. Μπορεί όμως να έχει και τη μορφή ενός ταχέως αναπτυσσόμενου ογκιδίου με διάφορα χρώματα (κόκκινα ή γαλάζια) με σημεία αιμορραγίας. Το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί σε προϋπάρχοντα σπίλο (αυτό αφορά περίπου το 30% των περιπτώσεων) ή να εμφανιστεί εκ νέου σε φαινομενικά υγιές δέρμα.

– Πως το αναγνωρίζουμε;
Ισχύει ο κανόνας «ABCDΕ» για την εξέταση σπίλων και τη διάγνωση βλάβης.
— Ασυμμετρία (Asymmetry)
— Ασαφή όρια (Borders)
— Αλλαγή χρώματος (Colour)
— Διάμετρος μεγαλύτερη από 5 mm (Diameter)
— Αλλαγές στο μέγεθος, στο σχήμα, στο πάχος (Elevation, Evolution)

– Πως προλαμβάνεται;
Η καλύτερη πρόληψη περιλαμβάνει την έγκαιρη ανίχνευση του μελανώματος με σκοπό την επιτυχή θεραπεία του με την τακτική επίσκεψη στο δερματολόγο για τον καθιερωμένο κλινικό και δερματοσκοπικό έλεγχο.
Φυσικά αποφεύγουμε τον ήλιο με κάθε τρόπο: μείωση, δηλαδή, της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, πάντοτε με αντηλιακή προστασία (ιδανικά με SPF50), αλλά και χρήση καπέλου.